جوهر لیمو (اسید سیتریک)

توضیحات

جوهر لیمو (اسید سیتریک)

از تاریخچه تا خواص دارویی و کاربردهای جامع

تاریخچه و معرفی جوهر لیمو

• جوهر لیمو یا اسید سیتریک (Citric Acid) یکی از اسیدهای آلی ضعیف است که به طور طبیعی در مرکباتی مانند لیموترش و پرتقال یافت میشود. این ماده برای اولین بار در سال ۱۷۸۴ توسط شیمیدان سوئدی-آلمانی کارل ویلهلم شیله از آب لیمو جداسازی شد. نام آیوپاک آن 2-hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic acid و فرمول شیمیایی آن C₆H₈O₇ است. جالب است بدانید که کشف این اسید به جابر بن حیان، دانشمند ایرانی، نسبت داده میشود.

• تولید صنعتی جوهر لیمو از اواخر قرن ۱۹ میلادی آغاز شد و امروزه سالانه بیش از ۲ میلیون تن از این ماده در جهان تولید میشود که بیش از ۵۰٪ آن در چین تولید میگردد. در گذشته جوهر لیمو مستقیماً از مرکبات استخراج میشد، اما امروزه به دلیل تقاضای بالا،تخمیر قندها توسط قارچ آسپرژیلوس نایجر (Aspergillus niger) تولید میشود.

نام های دیگر جوهر لیمو

• – اسید سیتریک (Citric Acid)

• – جوهر لیمو (در ایران)

• – Zitronensäure (به آلمانی)

• – جوهر لیمو ترش

• – اسید لیمو

ماده موثره علمی و ویژگی های فیزیکی

• جوهر لیمو یک هیدروکسی اسید با سه گروه کربوکسیل است. این ماده به دو شکل موجود است:

• – شکل بی آب (anhydrous): پودر کریستالی سفید رنگ

• – مونوهیدرات (monohydrate): حاوی یک مولکول آب

ویژگی های فیزیکی:

• – وزن مولکولی: 192.124 g/mol (بی آب)، 210.14 g/mol (مونوهیدرات)

• – دمای ذوب: ۱۵۳ درجه سلسیوس

• – دمای جوش: ۱۷۵ درجه سلسیوس

• – انحلال پذیری در آب: 73 گرم در 100 میلی لیتر در دمای 20°C

• – pH محلول 1 میلی مولار: حدود 3.2

طبع جوهر لیمو در طب سنتی

• در طب سنتی ایرانی، جوهر لیمو دارای طبع سرد و خشک است. به همین دلیل برای افرادی که دارای مزاج گرم هستند، مفید بوده و می تواند به تعادل طبع کمک کند. این ماده در طب آیورودا نیز برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها به کار رفته است.

خواص دارویی و فواید سلامتی

• 1. خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی

  جوهر لیمو به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل کرده و از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کند. همچنین خواص ضد التهابی دارد که می تواند به کاهش التهاب در بیماری هایی مانند آرتریت کمک کند.

• 2. بهبود هضم و جذب مواد معدنی

  این ماده با تنظیم اسیدیته معده به هضم بهتر غذا به ویژه غذاهای چرب و پروتئینی کمک می کند. همچنین جذب مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و منیزیم را افزایش می دهد.

• 3. پیشگیری و درمان سنگ کلیه

  مصرف جوهر لیمو می تواند از تشکیل سنگ کلیه کلسیمی جلوگیری کند. این ماده با اتصال به کلسیم ادراری، از تشکیل کریستال های اگزالات کلسیم که عامل اصلی سنگ کلیه هستند، جلوگیری می کند.

• 4. خواص ضد باکتری و ضد قارچ

  جوهر لیمو دارای خاصیت ضد میکروبی قوی است که در نگهداری مواد غذایی و محصولات دارویی کاربرد دارد. همچنین در دهانشویه ها و خمیردندان ها برای کاهش باکتری های دهانی و جلوگیری از بوی بد دهان استفاده می شود.

• برای پوست

• در محصولات آرایشی و بهداشتی، جوهر لیمو به عنوان لایه بردار طبیعی عمل کرده و به روشن شدن پوست و کاهش لکه ها کمک می کند. همچنین برای پوست های چرب مفید بوده و به بسته شدن منافذ باز پوست کمک می کند.

• 6. تسکین علائم سرماخوردگی

  مصرف جوهر لیمو در آب گرم می تواند به کاهش التهاب و سرفه مربوط به سرماخوردگی کمک کند. همچنین باعث رقیق شدن ترشحات بینی و باز شدن راه های تنفسی می شود.

روش های مصرف و بهترین زمان مصرف

• 1. مصرف خوراکی

  – در نوشیدنی ها: می توان مقدار کمی (حدود 1/4 قاشق چایخوری) از جوهر لیمو را در یک لیوان آب حل کرده و مصرف نمود.

  – به عنوان چاشنی: در پخت و پز به عنوان جایگزین آب لیمو استفاده می شود.

  – بهترین زمان مصرف: صبح ناشتا برای جذب بهتر مواد معدنی و بهبود هضم غذا.

• 2. مصرف موضعی

  – برای پوست: محلول رقیق شده (1 گرم در 100 گرم آب) برای روشن شدن پوست و کاهش لکه ها.

  – برای مو: اضافه کردن مقدار کمی به شامپو برای درخشندگی و نرمی موها.

• 3. استنشاقی

  – برای سرماخوردگی: اضافه کردن چند قطعه به آب داغ و استنشاق بخار آن برای باز شدن مجاری تنفسی.

موارد منع مصرف و عوارض جانبی

• موارد منع مصرف:

• – افراد با مزاج سرد باید در مصرف آن احتیاط کنند.

• – بیماران با ناراحتی های معده مانند زخم معده یا رفلاکس شدید.

• – افرادی که حساسیت به اسید سیتریک دارند.

عوارض جانبی:

• – مصرف بیش از حد می تواند باعث پوسیدگی دندان شود.

• – ممکن است در برخی افراد باعث تحریک معده و ناراحتی گوارشی شود.

• – مصرف طولانی مدت نوع صنعتی ممکن است با درد مفاصل، درد عضلانی و تنگی نفس همراه باشد.

مقدار مجاز مصرف

• مقدار مجاز مصرف روزانه جوهر لیمو به صورت خوراکی تا 500 میلی گرم در روز برای بزرگسالان بی خطر در نظر گرفته می شود. برای مصرف موضعی، غلظت های تا 8% generally safe در نظر گرفته می شوند.

تداخلات دارویی

• – با مکمل های آهن: ممکن است جذب آهن را افزایش دهد.

• – با آنتی اسیدها: ممکن است اثر آنها را کاهش دهد.

• – با داروهای فشار خون: ممکن است اثر آنها را تقویت کند.

شرایط نگهداری

• جوهر لیمو should be stored in cool and dry place away from direct sunlight. شکل بی آب آن در صورت قرار گرفتن در محیط مرطوب می تواند به شکل مونوهیدرات تبدیل شود. در ظروف دربسته نگهداری شود تا از جذب رطوبت جلوگیری شود.

تشخیص اصل از تقلبی

• – جوهر لیموی اصل به صورت کریستال های سفید رنگ یکدست است.

• – به راحتی در آب حل می شود و طعم ترش خالص دارد.

• – در صورت وجود ناخالصی، ممکن است طعم تلخ یا بوی نامطبوع داشته باشد.

• – تست pH: محلول آن در آب باید pH اسیدی (حدود 3.2) داشته باشد.

ترکیبات synergistic برای تقویت effects

• جوهر لیمو را می توان با گیاهان و مواد زیر ترکیب کرد تا effects تقویت شود:

• – With عسل: برای تقویت خواص ضد باکتری و بهبود سرماخوردگی

• – With زنجبیل: برای بهبود هضم و کاهش تهوع

• – With نعنا: برای خوشبو کنندگی دهان و بهبود گوارش

• – With زردچوبه: برای تقویت خواص ضد التهابی

• – With گل گاوزبان: برای آرامش بخشی و کاهش استرس

تولید جوهر لیمو

• اگرچه جوهر لیمو امروزه mostly به روش صنعتی تولید می شود، but naturally در مرکبات یافت می شود. میوه های حاوی جوهر لیمو معمولاً در فصل پاییز و زمستان برداشت می شوند. غلظت اسید سیتریک در لیمو و لیموترش می تواند تا 0.30 مول در لیتر برسد.

نکات کلیدی و توصیه های طب سنتی

• – در طب سنتی، مصرف متعادل جوهر لیمو برای پاکسازی کبد و تصفیه خون توصیه می شود.

• – برای کاهش طبع سرد آن، می توان با عسل یا نبات ترکیب کرد.

• – برای رفع کک و مک، استفاده موضعی از محلول رقیق شده آن توصیه می شود.

• – جهت تسکین درد دندان، مقدار کمی از آن را می توان روی دندان پوسیده قرار داد.

• – برای پاکسازی لنفاوی و دفع سموم بدن مفید است.

نتیجه گیری

• جوهر لیمو یا اسید سیتریک یک ماده multifunctional با کاربردهای گسترده در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی است. این ماده هم به صورت طبیعی در مرکبات وجود دارد و هم به صورت صنعتی تولید می شود. با وجود خواص مفید زیاد، باید به مقدار مصرف و potential side effects توجه شود. در طب سنتی نیز جایگاه ویژه ای دارد و با رعایت توصیه های مربوط به طبع و مزاج، می تواند benefits زیادی برای سلامت داشته باشد.

• همواره توصیه می شود برای مصرف درمانی جوهر لیمو، especially در موارد بیماری های خاص، با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت شود.

لطفاً از پیج اینستاگرام عطاری فندق دیدن کنید! 🌿

• در پیج اینستاگرام عطاری فندق، جدیدترین محصولات گیاهی، تخفیف‌های ویژه، خواص دارویی گیاهان و نکات سلامتی را دنبال کنید. برای دسترسی به طبیعی‌ترین و باکیفیت‌ترین محصولات، ما را دنبال کنید

👈روی متن بزن فالو کن (عطاری فندق)👉 (با ف.یلتر ش.کن وارد شوید)