توضیحات

سیاه توسه:

از ملین طبیعی تا درمان‌گر سنتی

مقدمه و تاریخچه

• سیاه توسه (با نام علمی Frangula alnus یا Rhamnus frangula) یکی از گیاهان دارویی با سابقه طولانی در طب سنتی، به ویژه در مناطق شمالی ایران است. این درختچه که در گیلان با نام محلی سیاه توسکا شناخته می‌شود، قرن‌هاست به عنوان یک ملین طبیعی و قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پوست خشک‌شده ساقه و شاخه‌های این گیاه، اصلی‌ترین بخش دارویی آن محسوب می‌شود که پس از فرآوری خاص، خواص درمانی خود را آشکار می‌کند.

• خاستگاه این گیاه، شمال آفریقا، اروپا و غرب آسیا از جمله ایران است و در جنگل‌های مرطوب گیلان و مازندران به ویژه در مناطق لاهیجان، نور و کجور به خوبی می‌روید.

معرفی کامل گیاه سیاه توسه

• نام‌های دیگر

  این گیاه در منابع مختلف و مناطق گوناگون با نام‌های سیاه اربه، سیاه توسکا (نام محلی در گیلان)، آلدر باکتورن (Alder buckthorn) و نام علمی Frangula alnus شناخته می‌شود.

مشخصات گیاه‌شناسی و ظاهر

• سیاه توسه یک درختچه خزان‌کننده است که ارتفاع آن معمولاً بین ۱ تا ۵.۵ متر متغیر است.

• – ساقه و پوست: پوست ساقه آن صاف و به رنگ تیره است و بر روی آن لکه‌های سفیدرنگ (عدسک) به وضوح دیده می‌شود. پوست بخش دارویی گیاه است که سطح خارجی آن خاکستری قهوه‌ای و سطح داخلی به رنگ قهوه‌ای دارچینی است.

• – برگ‌ها: برگ‌ها بیضی‌شکل، کشیده و به طول ۳ تا ۶ سانتیمتر هستند. رنگ روی برگ سبز تیره و پشت آن سبز روشن است.

• – گل‌ها و میوه: گل‌های آن کوچک و سفیدرنگ هستند که در خوشه‌هایی قرار می‌گیرند. میوه آن گوشتی و کروی به قطر حدود ۸ میلی‌متر است که ابتدا به رنگ قرمز و با رسیدن کامل به رنگ سیاه درمی‌آید. این میوه از نوع “سته” است (مانند خرما و بلوبری).

ترکیبات شیمیایی و ماده موثره

• خواص دارویی سیاه توسه عمدتاً به دلیل وجود ترکیبات آنتراکینونی در پوست آن است.

• – مهم‌ترین ماده موثره: آنتراکینون‌های گلیکوزیدی با غلظتی بین ۳ تا ۹ درصد. مهم‌ترین این گلیکوزیدها فرانگولین A و B و گلوکوفرانگولین هستند که پس از مصرف در روده بزرگ به شکل فعال تبدیل می‌شوند.

• – سایر ترکیبات: این گیاه همچنین حاوی تانن‌ها، مواد تلخ، اسیدهای آلی و ترکیبات قندی است.

طبع و خاصیت دارویی در طب سنتی

• در طب سنتی، طبع این گیاه را گرم و خشک می‌دانند. مهم‌ترین خاصیت دارویی آن که از دیرباز شناخته شده و مورد تأکید است، ملین و مسهل بودن قوی آن است. این اثر ناشی از تحریک حرکات طبیعی روده بزرگ توسط ترکیبات آنتراکینونی است که منجر به افزایش ترشحات روده و نرم شدن مدفوع می‌شود.

خواص دارویی کامل

• درمان یبوست (به ویژه یبوست مزمن و اسپاسمودیک)

• مفید برای کبد و درمان مشکلات کبدی مانند هپاتیت، سیروز کبدی و زردی (یرقان)

• دفع کرم و انگل‌های روده و معده

• ضد ویروس و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن

• کمک به کاهش وزن (عمدتاً به دلیل خاصیت ملین و رفع یبوست)

• استعمال موضعی جوشانده غلیظ آن برای التیام زخم‌ها، درمان کچلی و مشکلات پوستی

نحوه، مدت زمان و بهترین زمان مصرف

• روش‌های مصرف متداول

  1. جوشانده/دم‌کرده: متداول‌ترین روش مصرف، استفاده از پوست خشک‌شده و فرآوری شده گیاه است. برای این کار:

  – ۲ تا ۶ گرم از پوست خشک و خردشده را در یک لیوان آب سرد قرار دهید.

  – آن را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید، سپس از صافی رد کنید.

  – بهتر است این جوشانده قبل از خواب مصرف شود تا اثر آن صبحگاه ظاهر گردد.

  2. پودر: پودر پوست خشک شده را می‌توان به صورت کپسول یا مخلوط با مقداری عسل یا آب مصرف کرد.

  3. استعمال موضعی: برای استفاده روی پوست، ۱۰۰ گرم پوست را در یک لیتر آب می‌جوشانند تا حجم آب کاهش یافته و جوشانده‌ای غلیظ به دست آید.

مدت زمان درمان و نکات کلیدی

• – مصرف باید کوتاه‌مدت باشد. حتی الامکان تا  ۷ تا ۱۰ روز

  – برای جلوگیری از وابستگی روده به ملین، پس از رفع یبوست، مصرف را قطع کرده و با افزایش مصرف فیبر و آب، کارکرد طبیعی روده را بازگردانید.

• – بهترین زمان مصرف، شب قبل از خواب است.

  – هرگز از پوست تازه گیاه استفاده نکنید، زیرا حاوی ماده‌ای به نام “رامنوکسی توکسین” است که بسیار تهوع‌آور و باعث دل‌پیچه شدید می‌شود. پوست باید حداقل یک سال خشک شده یا تحت فرآوری حرارتی قرار گرفته باشد تا این ماده تجزیه شود.

جدول راهنمای مصرف و احتیاط

• دوز معمول برای یبوست

• ۰.۵ تا ۲.۵ گرم پوست خشک شده در روز.

• مدت زمان مجاز مصرف

•  حداکثر ۷ تا ۱۰ روز به صورت پیوسته.

• بهترین زمان مصرف

• شب، قبل از خواب.

• شرایط ممنوعیت مصرف مطلق

• بارداری، شیردهی، کودکان زیر ۱۲ سال، انسداد روده، آپاندیسیت، بیماری التهابی روده (کرون، کولیت)، درد شکم با علت ناشناخته.

• تداخل دارویی مهم

• داروهای مُدر (ادرارآور)، داروهای قلبی مثل دیگوکسین و وارفارین، کورتون‌ها، سایر ملین‌ها. مصرف همزمان ممکن است سبب کاهش خطرناک پتاسیم خون یا تغییر در اثر دارو شود.

عوارض جانبی

• – مصرف طولانی‌مدت می‌تواند منجر به کاهش سطح پتاسیم خون، ضعف عضلانی، مشکلات قلبی و وابستگی روده شود.

• – مصرف پوست تازه یا فرآوری نشده باعث دل‌پیچه شدید، تهوع و استفراغ می‌گردد.

• – در برخی افراد ممکن است باعث اسهال آبکی یا کرامپ‌های شکمی شود که در این صورت باید مصرف قطع گردد.

تشخیص اصل از تقلبی و نکات نگهداری

• – ظاهر اصل: پوست‌های خشک‌شده به صورت قطعات لوله‌ای یا نیم‌لوله، شکننده و به رنگ قهوه‌ای از خارج و زرد-قهوه‌ای از داخل هستند.

• – تست ساده: پوست اصل در مجاورت قلیا (مثلاً چند قطره آمونیاک) به رنگ قرمز درمی‌آید که به دلیل وجود آنتراکینون‌ها است.

• – نگهداری: پوست خشک شده را باید در ظروف دربسته، در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کرد تا از فساد و کاهش اثر آن جلوگیری شود.

عرضه در عطاری فندق

• عطاری فندق با تمرکز بر کیفیت و سلامت محصول، سیاه‌توسه را به‌صورت پوست خشک‌شده و فرآوری‌شده ارائه می‌دهد. این مجموعه با اطمینان از گذشت حداقل یک سال از زمان برداشت گیاه یا انجام فرآوری حرارتی اصولی، عوارض ناشی از تازگی پوست را به حداقل می‌رساند.

• – بسته‌بندی: محصول در بسته‌بندی‌های مجهز و ضد رطوبت عرضه می‌شود تا کیفیت و خاصیت آن در طول ارسال و نگهداری حفظ گردد.

• – ارسال: امکان ارسال سریع به سراسر کشور با همکاری مراکز پستی معتبر و پیک (در شهرهای بزرگ) فراهم است.

سوالات رایج (FAQ)

• آیا سیاه توسه برای لاغری دائمی مناسب است؟

  خیر. این گیاه تنها با رفع یبوست می‌تواند به کاهش وزن موقت کمک کند. مصرف آن برای لاغری به صورت طولانی‌مدت به دلیل عوارض جدی به شدت غیرمجاز است.

• تفاوت سیاه توسه با سنا چیست؟

  به طور کلی اثر سیاه توسه ملایم‌تر از سنا در نظر گرفته می‌شود. با این حال، مصرف هر دو باید با احتیاط و کوتاه‌مدت باشد.

• چگونه می‌توان از عوارض کمبود پتاسیم جلوگیری کرد؟

  با رعایت دوز و مدت مصرف (کمتر از ۱۰ روز) و خودداری از مصرف همزمان با داروهای مُدر (ادرارآور). در صورت نیاز به مصرف طولانی، تحت نظر پزشک و با کنترل سطح پتاسیم خون انجام شود.

نکته پایانی و هشدار

• با وجود خواص مفید سیاه توسه، این یک داروی گیاهی قدرتمند است و خوددرمانی با آن می‌تواند خطرناک باشد. قبل از مصرف، به ویژه اگر بیماری زمینه‌ای خاصی دارید یا داروی دیگری مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک یا متخصص طب سنتی مجرب مشورت نمایید.

لطفاً از پیج اینستاگرام عطاری فندق دیدن کنید! 🌿

• در پیج اینستاگرام عطاری فندق، جدیدترین محصولات گیاهی، تخفیف‌های ویژه، خواص دارویی گیاهان و نکات سلامتی را دنبال کنید. برای دسترسی به طبیعی‌ترین و باکیفیت‌ترین محصولات، ما را دنبال کنید

👈روی متن بزن فالو کن (عطاری فندق)👉 (با ف.یلتر ش.کن وارد شوید)