روغن خشخاش

توضیحات

خشخاش (با نام علمی Papaver somniferum) یکی از گیاهان علفی و یک ساله است که به نام‌های دیگری چون کوکنار یا پپاور نیز شناخته می‌شود. این گیاه در تیر تا مرداد ماه گل می‌دهد و از قدمت بالایی برخوردار است، به‌طوری‌که کشت آن به ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد در بین‌النهرین بازمی‌گردد. مشخصات گیاه خشخاش به‌طور خلاصه در جدول زیر آورده شده است:

ویژگی‌های گیاه خشخاش:

• برگ‌ها: برگ‌های سبز این گیاه بدون دمبرگ بوده و به صورت متناوب روی ساقه قرار دارند. برگ‌ها نسبتاً بزرگ، نوک‌تیز و دارای بریدگی هستند.
• ساقه: خشخاش ساقه‌ای راست دارد و ارتفاع آن به دو متر می‌رسد.

این گیاه به‌طور گسترده‌ای در طب سنتی و تولید داروهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خواص روغن خشخاش

روغن خشخاش یکی از روغن‌های گیاهی است که به عنوان درمان طبیعی برای برخی از مشکلات بهداشتی و درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن خواص متعددی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• ضد خارش
• درمان کننده میگرن و سر درد
• درمان کننده درد های مفصلی، کمر، سیاتیک و زانو
• درمان کننده گوش درد
• درمان کننده سرماخوردگی و آنفولانزا
• درمان کننده آبریزش بینی و سوزش مجاری ادرار
• خواب‌آور و آرامش بخش
• کاهنده میل جنسی
• جلوگیری و درمان انواع سرطان
• کم کننده اشتها
• درمان کننده اسهال مزمن و سرفه‌های خشک
• درمان درد سینه
• کاهنده فشار خون بالا
• درمان کننده بیماری‌های چشم
• تسکین دهنده درد‌های آرتریت
• درمان کننده پسوریازیس

خواص روغن خشخاش برای پوست:

تغذیه و آبرسانی پوست: مواد معدنی و اسیدهای چرب موجود در روغن خشخاش باعث تغذیه و آبرسانی به پوست می‌شوند. اسیدهای چرب به خصوص کمک می‌کنند تا پوست رطوبت خود را حفظ کرده و از پیری زودرس آن جلوگیری کنند.

محافظت در برابر آلودگی و رادیکال‌های آزاد: روغن خشخاش دارای آنتی‌اکسیدان‌هایی است که پوست را در برابر آلودگی محیطی و رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این خصوصیات باعث بهبود زخم‌ها و آسیب‌های پوستی می‌شود.

کاهش التهاب و درمان اگزما: اسید لینولنیک موجود در روغن خشخاش باعث کاهش التهابات پوستی شده و می‌تواند در درمان اگزما و دیگر التهابات پوستی مفید باشد.

خواص روغن خشخاش برای مو:

تقویت و تحریک رشد مو: مواد مغذی مانند اسیدهای چرب، کلسیم، روی، منیزیم و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن خشخاش به تقویت و تحریک رشد مو کمک می‌کنند.

جلوگیری از خشکی مو و شوره سر: استفاده موضعی از روغن خشخاش می‌تواند از خشکی مو و شوره سر جلوگیری کند. می‌توانید چند قطره از این روغن را با شیر و روغن زیتون مخلوط کرده و به موهای خود بمالید.

خواص روغن خشخاش برای درد های مفصلی:

تسکین دردهای مفصلی: روغن خشخاش به عنوان یک مسکن گیاهی قوی برای تسکین دردهای مفصلی، آرتروز، درد سیاتیک، درد کمر و زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خصوصیات به دلیل حاوی منگنز، که برای پیشگیری از ضعف استخوان‌ها و پوکی استخوان بسیار مهم است، تقویت شده است.

خواص روغن خشخاش برای هضم و جلوگیری از یبوست:

پشتیبانی از سلامت روده: روغن خشخاش به عنوان منبع غنی از فیبر شناخته شده است که به هضم و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.

به هر حال، قبل از استفاده از روغن خشخاش به عنوان درمان، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر شما در حال مصرف داروهای دیگر هستید یا شرایط پزشکی خاصی دارید.

طرز تهیه روغن خشخاش

روغن خشخاش را می‌توان به دو روش تهیه کرد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه، هر دو روش توضیح داده شده است:

روش اول: استخراج سرد (بدون حرارت)

این روش باعث حفظ بهتر خواص تغذیه‌ای و درمانی روغن خشخاش می‌شود.

مواد اولیه: دانه‌ها، ساقه و گل‌های گیاه خشخاش.
فرآیند:
جمع‌آوری و آماده‌سازی: ساقه، گل‌ها و دانه‌های خشخاش را جمع‌آوری کنید.
استخراج روغن با فشار: مواد اولیه را در یک دستگاه پرس سرد قرار دهید و با اعمال فشار، روغن را استخراج کنید.
نتیجه: روغنی بی‌رنگ یا به رنگ سفید مایل به زرد یا زرد روشن که به مصارف تغذیه و درمانی می‌رسد.

روش دوم: استخراج گرم (با حرارت)

این روش بیشتر برای مصارف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل مراحل بیشتری است.

مواد اولیه: گل‌های گیاه خشخاش، روغن زیتون، روغن کنجد.
فرآیند:
جوشاندن گل‌ها: گل‌های خشخاش را در آب بجوشانید.
صاف کردن: محلول جوشیده را از صافی عبور دهید تا تفاله‌ها جدا شوند.
افزودن روغن: به محلول زیر صافی، به اندازه نصف مقدار محلول، روغن زیتون و روغن کنجد اضافه کنید.
حرارت دادن: مخلوط را بر روی حرارت ملایم قرار دهید و به آرامی بجوشانید تا آب آن تبخیر شود و فقط روغن باقی بماند.
نتیجه: روغنی سیاه مایل به قهوه‌ای یا آبی که دارای خواص درمانی است.

عوارض روغن خشخاش

روغن خشخاش، مانند سایر محصولات گیاهی، در صورت استفاده بیش از حد یا بدون توجه به موارد احتیاطی، می‌تواند به سلامتی آسیب برساند. در زیر به موارد احتیاطی و منع مصرف روغن خشخاش اشاره می‌شود:

حساسیت و آلرژی: خشخاش یک گیاه آلرژی زا است و می‌تواند حساسیت پوستی یا تنفسی در افرادی که به آن حساسیت دارند، ایجاد کند. قبل از استفاده موضعی در نواحی حساس مانند صورت، بهتر است ابتدا یک آزمون حساسیت انجام دهید.

آنافیلاکسی: در برخی افراد، مصرف روغن خشخاش می‌تواند باعث آنافیلاکسی شود که یک واکنش حساسیتی شدید است و ممکن است علائمی مانند مشکلات دستگاه تنفسی، سیستم گوارشی، تورم گلو یا صورت، افت فشار خون و حتی لرزش را به همراه داشته باشد.

تأثیرات جانبی مصرف مداوم: استفاده مداوم از روغن خشخاش در نواحی حساس مانند پشت گردن ممکن است منجر به کاهش حافظه، کندی فعالیت عصبی و تأثیرات دیگر بر سلامت عمومی شود.

مصرف در دوره‌های خاص: خانم‌های باردار، شیرده و کودکان زیر ۵ سال باید از مصرف روغن خشخاش خودداری کنند. همچنین افرادی که دارای بیماری‌های خاصی هستند یا داروهای خاصی مصرف می‌کنند، باید قبل از استفاده از این روغن با پزشک خود مشورت کنند.

مصرف موضعی: هنگام استفاده موضعی از روغن خشخاش به نواحی حساس مانند اطراف چشم دقت کنید تا جلوی ورود محصول به داخل چشم را بگیرید، زیرا این موضوع می‌تواند به عوارض جدی منجر شود.

با رعایت این نکات احتیاطی، می‌توانید از خواص مفید روغن خشخاش برای پوست، مو و درمان برخی از مشکلات بهداشتی بهره‌مند شوید و از عوارض جانبی آن جلوگیری کنید.