برگ آویشن شیرازی معطر و تمیز

توضیحات

🌿 برگ آویشن شیرازی معطر و تمیز

گنجینه طبیعت ایران در طب سنتی

معرفی و تاریخچه آویشن شیرازی 

• آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora، گیاهی منحصر به فرد از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به طور خاص در مناطق جنوبی ایران به ویژه استانهای فارس، اصفهان و هرمزگان میروید. این گیاه نخستین بار در سال ۱۹۷۶ میلادی به طور علمی توصیف شد و به عنوان تنها گونه از جنس Zataria شناخته میشود .

• از دیدگاه تاریخی، استفاده از آویشن شیرازی به دوران باستان بازمیگردد. ایرانیان باستان با خواص درمانی و معطر این گیاه آشنا بودند و از آن در تهیه غذاها، نوشیدنیها و برای مقاصد درمانی استفاده میکردند. در متون طب سنتی ایرانی همچون القانون فی الطب اثر ابن سینا و مفردات ابوریحان بیرونی، به خواص متعدد آویشن شیرازی اشاره شده است .

• در اساطیر ایرانی نیز به آویشن اشاره شده است. بنا بر متون پهلوی، پیدایش آویشن به آفرینش نخستین انسان افسانهای (کیومرث) بازمیگردد. در بندهش آمده است: “چون گاو یکتا آفریده درگذشت، آنجا که او را مغز بپراگند، ۵۵ گونه دانه و ۱۲ گونه گیاه درمانی باز رست… از میان سر یا جگر او بند ساقۀ آویشن رویید” .

نام های دیگر و مشخصات گیاه شناسی

• نامهای محلی و مترادف:

• – نامهای فارسی: آویشن شیرازی، آویشن برگپهن، آوشم، اَوشوم، اَزوِه، ازبوله، صعتر

• – نامهای محلی: در استان فارس “آویشن شیرازی”، در کردستان “هه زوه” و “هه زبی”، در لرستان “اوریشم”، در همدان “آزربه”، در یزد “آبشن”، در کرمان “آب پیشن”

• – نامهای عربی: صعتر، زعتر، حاشا

• – نام انگلیسی: Shirazi thyme

مشخصات ظاهری برگ آوبیشن شیرازی:

• آویشن شیرازی گیاهی بوته‌ای با ویژگی‌های زیر است:

• – ارتفاع: بین ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر (گاهی تا ۴۰ سانتیمتر)

• – ساقه: مستقیم، چهارگوش، چوبی با انشعابات فراوان

• – برگها: کوچک، بیضوی، نوک تیز، به رنگ خاکستری روشن، پوشیده از کرک‌های ریز، طول برگها ۴-۱۰ میلی‌متر

• – گلها: کوچک، به رنگ سفید، صورتی یا بنفش، مجتمع در قسمت‌های انتهایی ساقه

• – میوه: فندقه به رنگ قهوه‌ای تیره به طول ۱-۲ میلی‌متر

• – بذر: بسیار ریز با قوه نامیه ۲-۳ ساله

مقایسه برگ آویشن شیرازی با آویشن معمولی

• | ویژگی | آویشن شیرازی (Zataria multiflora) | آویشن معمولی (Thymus vulgaris) |

• | :— | :— | :— |

• | پراکندگی | منحصراً در ایران، افغانستان، پاکستان | مناطق معتدل اروپا، شمال آفریقا و آسیا |

• | شکل برگ | پهن‌تر و بزرگ‌تر | باریک و کوچک‌تر |

• | میزان اسانس | بالاتر (۲-۲.۵%) | پایین‌تر (۱-۲%) |

• | ترکیبات اصلی | تیمول و کارواکرول | تیمول و لینالول |

• | طعم و عطر | تند و تیزتر | ملایم‌تر |

 ترکیبات موثره علمی برگ آویشن شیرازی

• ترکیبات شیمیایی اصلی آویشن شیرازی عبارتند از:

• اسانس‌های فرار (۲.۵-۱٪)

  – تیمول (۳۰-۷۰٪): دارای خاصیت ضد میکروبی قوی، ضد قارچ، ضد انگل و ضد التهاب

  – کارواکرول (۱۵-۳۰٪): دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضد درد و ضد تومور

  – سایر ترکیبات: پاراسیمن، گاما-ترپینن، کاریوفیلن

•  ترکیبات فنلی

  – تانن‌ها

  – فلاونوئیدها

  – اسیدهای فنلیک

• ترکیبات دیگر

  – پانتوزان

  – سقز

  – آلکالوئیدها

  – املاح معدنی (پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم، سلنیوم)

• میزان این ترکیبات به شرایط محیط رشد، زمان برداشت و روش‌های فرآوری گیاه بستگی دارد .

طبع و خواص دارویی در طب سنتی 

• طبع آویشن شیرازی:

  در طب سنتی ایرانی، طبع آویشن شیرازی گرم و خشک در نظر گرفته می‌شود. این ویژگی باعث شده تا برای افراد سردمزاج بسیار مفید باشد، اما برای افراد با مزاج گرم و خشک باید با احتیاط مصرف شود .

خواص دارویی در متون طب سنتی:

• ابن‌سینا در کتاب القانون در مورد آویشن (حاشا) می‌نویسد: “مزاج گرم و خشک دارد و تا آن اندازه گرمی دارد که لرزش زمستانی را از میان می‌برد، زگیل‌ها را می‌گدازد و در علاج ناتوانی پی‌ها خوب است. اگر آویشم را با غذا همراه کنند، قوت نظر را نگه دارد و کمسویی را از میان می‌برد، بول و حیض را راه می‌اندازد و اسهالش مفید است” .

• در متون دیگر طب سنتی، آویشن شیرازی برای موارد زیر توصیه شده است:

  – تقویت معده و کبد: ابن ربن طبری از آویشن به عنوان تقویت‌کننده معده و کبد یاد می‌کند

  – بادشکن و ضدنفخ: کمک به هضم غذا و رفع نفخ معده

  – محرک اشتها: افزایش تمایل به غذا خوردن

  – رفع بلغم: سوزاندن بلغم و رطوبت‌های اضافی بدن

  – تقویت بینایی: در ترکیب با نمک برای جلا دادن بینایی

  – رفع رطوبت بدن: به ویژه در موارد رطوبت زیاد شکم

کاربردهای درمانی و روشهای مصرف

• ۱. دمنوش برگ آویشن شیرازی

  طرز تهیه:

  – ۱-۲ قاشق چای‌خوری برگ خشک آویشن شیرازی

  – ۱ فنجان آب جوش (۲۵۰ میلی‌لیتر)

  – آب را به نقطه جوش برسانید، برگ‌ها را اضافه کنید

  – ۵-۱۰ دقیقه دم کنید

  – از صافی رد کنید و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید

خواص برگ آویشن شیرازی

• – تقویت سیستم ایمنی بدن

• – بهبود سرفه، گلودرد و مشکلات تنفسی

• – کمک به هضم غذا و رفع نفخ

• – اثر آرام‌بخشی و کاهش استرس و اضطراب

• – بهبود کیفیت خواب

استفاده موضعی

• – روغن آویشن: برای ماساژ نواحی مبتلا به دردهای عضلانی و مفصلی

• – کمپرس: برای التهابات پوستی و اگزما

• – دهانشویه: برای التهاب لثه و عفونت‌های دهانی (دم‌کرده رقیق شده)

 استفاده در غذاها

• – به عنوان ادویه در غذاهای گوشتی، سس‌ها، پیتزا و پاستا

• – طعم‌دهنده در ماست و دوغ

بهترین زمان مصرف:

• – برای مشکلات گوارشی: بعد از غذا

• – برای اثر آرام‌بخشی: قبل از خواب

• – برای تقویت سیستم ایمنی: صبح ناشتا

روش‌های مصرف آویشن شیرازی و مقدار مصرف مجا

• | روش مصرف | مقدار مصرف | دفعات مصرف | موارد کاربرد |

• | :— | :— | :— | :— |

• | دمنوش | ۱-۲ قاشق چایخوری در ۲۵۰ml آب | ۲-۳ بار در روز | مشکلات تنفسی، گوارشی |

• | عرق| ½-1 استکان | ۲ بار در روز | دل درد، نفخ، سوءهاضمه |

• | تی بگ | ۱-۲ عدد در روز | ۱-۲ بار در روز | تقویت ایمنی، آرامش |

• | اسانس| ۲-۳ قطره (رقیق شده) | موضعی یا استنشاقی | دردهای عضلانی، عفونت‌ها |

• | پودر خشک | ۱-۳ گرم | ۱-۳ بار در روز | ادویه، درمانی |

نحوه کشت و برداشت

• شرایط محیط رشد:

• – نور: زیاد و مستقیم

• – رطوبت: کمی مرطوب (تحمل خشکی بالا)

• – دما: شرایط نیمه‌گرمسیری

• – خاک: متوسط با زهکش خوب، ترجیحاً حاوی ترکیبات کلسیم

• – آبیاری: منظم اما اجتناب از غرقابی (حساس به آبیاری زیاد)

روش‌های تکثیر:

• تکثیر توسط بذر:

  – زمان مناسب: فروردین ماه

  – دوره جوانه‌زنی: ۱۴-۲۰ روز پس از کاشت

  – قوه نامیه بذر: ۲-۳ سال

• تکثیر رویشی:

  – از طریق تقسیم بوته‌های دو ساله

  – زمان مناسب: پاییز یا بهار

  – بهترین روش برای ازدیاد

• برداشت:

  – زمان برداشت: خرداد تا مرداد (زمان گلدهی)

  – قسمت‌های مورد استفاده: برگ‌ها و سرشاخه‌های گلدار

  – روش برداشت: قطع سرشاخه‌ها و خشک کردن در سایه

⚠️ توجه:

به دلیل برداشت‌های بی‌رویه از طبیعت، رویشگاه‌های طبیعی آویشن شیرازی در حال نابودی هستند. بنابراین کشت زراعی و استفاده از روش‌های ریزازدیادی برای حفظ این گونه ارزشمند ضروری است .

شرایط نگهداری و تشخیص اصالت 

• شرایط نگهداری:

  – دور از نور مستقیم خورشید: نور مستقیم باعث کاهش عطر و تجزیه ترکیبات مفید می‌شود

  – ظروف دربسته: در ظروف شیشه‌ای یا فلزی با درب محکم

  – دمای مناسب: جای خنک و دور از منابع حرارتی

  – رطوبت کم: جلوگیری از ورود رطوبت به ظرف نگهداری

تشخیص اصالت:

• – ظاهر: برگ‌های کوچک و یکدست بدون خردشدگی زیاد

• – رنگ: سبز-خاکستری یکنواخت

• – عطر: تند و تیز، معطر و قابل تشخیص

• – طعم: تند و سوزاننده

آویشن شیرازی اصلی باید عاری از سنگ، خاک و اجسام خارجی باشد. گیاهان سورت لیزری شده که در عطاری فندق ارائه می‌شوند، از کیفیت و خلوص بالاتری برخوردارند .

تداخلات دارویی و موارد منع مصرف 

• موارد منع مصرف:

• – بارداری: به دلیل خطر سقط جنین (به ویژه در سه ماهه اول)

• – شیردهی: با احتیاط و تحت نظر پزشک

• – کودکان زیر یک سال: فقط تحت نظر پزشک متخصص

• – نارسایی کلیه: ممکن است کلیه‌ها را تحریک کند

• – نارسایی قلبی: با احتیاط مصرف شود

عوارض جانبی برگ آویشن شیرازی :

• – مصرف بیش از حد ممکن است باعث تحریک کلیه‌ها، سرگیجه و ضعف قلب شود

• – در برخی افراد ممکن است موجب ضعف نیروی جنسی و کم‌اشتهایی گردد

• – مصرف مقادیر بسیار بالا ممکن است باعث کلاپس موقت شود

تداخلات دارویی:

• – ضد انعقادها (وارفارین، آسپرین): ممکن است اثر ضد انعقادی را افزایش دهد

• – داروهای فشار خون: ممکن است با اثر کاهندگی فشار خون تداخل داشته باشد

• – داروهای تیروئید: ممکن است در جذب این داروها تداخل ایجاد کند

• ⚠️ هشدار: در صورت مصرف داروهای خاص، قبل از مصرف آویشن شیرازی با پزشک خود مشورت کنید.

ترکیبات سینرژیستی برای اثر قوی‌تر 

• ترکیب آویشن شیرازی با گیاهان زیر می‌تواند اثرات درمانی آن را تقویت کند:

• 1. با نعنا (Mentha spp.):

  – تقویت اثر ضد نفخ و بهبود گوارش

  – ترکیب: پودر آویشن و نعنا روی ماست

• 2. با عسل طبیعی:

  – افزایش اثر ضد سرفه و ضد میکروبی

  – ترکیب: دمنوش آویشن با عسل

• 3. با زنجبیل (Zingiber officinale):

  – تقویت اثر ضد التهاب و مسکن

  – ترکیب: دمنوش ترکیبی برای سرماخوردگی

• 4. با اسطوخودوس (Lavandula spp.):

  – افزایش اثر آرام‌بخشی و بهبود خواب

  – ترکیب: اسانس‌ها برای رایحه‌درمانی

• 5. با مرزه (Satureja hortensis):

  – تقویت اثر ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی

  – ترکیب: ادویه‌های ترکیبی برای غذا

نکات کلیدی و توصیه‌های تخصصی

•  نکات تخصصی:

  1. مصرف در دوران قاعدگی: آویشن شیرازی ممکن است به کاهش دردهای قاعدگی کمک کند. مطالعه‌ای نشان داد که مکمل آویشن می‌تواند جایگزین مناسبی برای ایبوپروفن با عوارض جانبی کمتر باشد .

• 2. بهترین زمان برداشت: برای حداکثر میزان اسانس، گیاه باید در زمان گلدهی کامل و در ساعات اولیه روز برداشت شود.

• 3. روش خشک‌کردن: خشک‌کردن در سایه و در دمای طبیعی باعث حفظ بهتر ترکیبات فرار می‌شود.

• 4. نگهداری طولانی‌مدت: اسانس آویشن شیرازی را می‌توان در ظروف تیره رنگ و در یخچال تا ۶ ماه نگهداری کرد.

• 5. استفاده موضعی: برای جلوگیری از تحریک پوست، اسانس آویشن باید همیشه با روغن‌های حامل (مثل روغن بادام شیرین) رقیق شود.

توصیه‌های طب سنتی:

• – در روایتی آمده: “چهار چیز است که بینایی را جلا می‌دهند… آویشن و نمک: بادی که روی قلب فشارآورده را طرد می‌کند و راه بسته شده را باز می‌کنند و بلغم را می‌سوزانند و مدر هستند و دهان را خوش بو می‌کنند و معده را نرم می‌کنند” .

مدت زمان استفاده:

• – برای مصارف درمانی: حداکثر ۴-۶ هفته به صورت continuous

• – وقفه ضروری: ۲-۳ هفته وقفه بین دوره‌های مصرف

• – مصارف غذایی: بدون محدودیت زمانی اما با رعایت تعادل

🌱 سخن پایانی:

• آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora، گنجینه‌ای از طبیعت ایران است که قرن‌ها در طب سنتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشته است. این گیاه با ترکیبات منحصر به فرد و خواص درمانی گسترده، می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید باشد، اما باید با آگاهی از طبع، موارد منع مصرف و تداخلات دارویی استفاده شود. با توجه به خطر نابودی رویشگاه‌های طبیعی این گیاه ارزشمند، کشت زراعی و استفاده پایدار از آن ضروری است.

لطفاً از پیج اینستاگرام عطاری فندق دیدن کنید! 🌿

• در پیج اینستاگرام عطاری فندق، جدیدترین محصولات گیاهی، تخفیف‌های ویژه، خواص دارویی گیاهان و نکات سلامتی را دنبال کنید. برای دسترسی به طبیعی‌ترین و باکیفیت‌ترین محصولات، ما را دنبال کنید

👈روی متن بزن فالو کن (عطاری فندق)👉 (با ف.یلتر ش.کن وارد شوید)